Bilgisayar mimarisi, bir bilgisayarın donanım bileşenleri ve bu bileşenlerin birbiriyle nasıl iletişim kurduğu ile ilgilenen bir alandır. Donanım bileşenleri arasında işlemci, bellek, giriş/çıkış birimleri ve veri yolları yer alır.
Bilgisayar mimarisi, bir bilgisayarın performansını, işlevselliğini ve maliyetini doğrudan etkiler. Mimariler, genel amaçlı bilgisayarlar, sunucular, mobil cihazlar ve gömülü sistemler gibi farklı türde bilgisayarlara göre değişiklik gösterebilir.
Bilgisayar mimarisinin temel kavramları şunlardır:
- İşlemci: Bilgisayarın beyni olarak da bilinen işlemci, talimatları yürütür ve hesaplamaları gerçekleştirir.
- Bellek: İşlemcinin erişebileceği ve verileri sakladığı yerdir.
- Giriş/Çıkış (G/Ç) Birimleri: Klavye, fare, monitör, yazıcı ve ağ kartı gibi harici cihazlarla iletişim kurmak için kullanılır.
- Veri Yolları: İşlemci, bellek ve G/Ç birimleri arasında verilerin aktarıldığı yollardır.
- Komut Seti Mimarisi (ISA): İşlemcinin anlayabildiği ve yürütülebildiği talimatların kümesidir.
- Performans: Bir bilgisayarın hızını ve işlem kapasitesini ölçer.
- İşlevsellik: Bir bilgisayarın yapabileceği şeylerin kapsamıdır.
- Maliyet: Bir bilgisayarın üretim maliyetini ve satın alma fiyatını ifade eder.
Bilgisayar mimarisi, bilgisayar mühendisliği’nin temel bir dalıdır. Bilgisayar mühendisleri, yeni bilgisayar mimarileri tasarlamak ve mevcut mimarileri geliştirmek için çalışırlar.